By wyleczyć ostrogę piętową, należy więc zlikwidować zapalenie rozcięgna podeszwowego. Rozcięgno podeszwowe to tkanka między piętą, a palcami, która w trakcie chodzenia, biegania, czy skakania napina się. Każdego dnia poddawane jest większym, bądź mniejszym przeciążeniem, w zależności od stopnia aktywności. Na zapalenie rozcięgna podeszwowego najbardziej narażeni są sportowcy, osoby pracujące wiele godzin w pozycji stojącej, jak również osoby z nadwagą. W przypadku tych grup mikrouszkodzenia rozcięgna podeszwowego są najczęstsze. Przeciążenia prowadzą do stanu zapalnego w miejscu, w którym rozcięgno podeszwowe przyczepione jest do kości piętowej – stąd ból w okolicach pięty, podczas poruszania stopą. Nieleczone zapalenie z czasem powoduje powstanie zwapnienia, a więc wspomnianej już ostrogi piętowej. Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego falą uderzeniową Każdego miesiąca wykonujemy kilkaset zabiegów przy pomocy fali uderzeniowej. Terapia ESWT jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego. Wystarczy przeważnie już jeden, dwa zabiegi by wydatnie ulżyć pacjentowi w bólu. Z kolei średnio pięć zabiegów potrzeba, by wyleczyć świeży stan zapalny. Leczenie rozcięgna podeszwowego iniekcjami z krwi oraz igłoterapią Leczenie zapalenie rozcięgna podeszwowego tą terapią polega na wstrzyknięciu w chore miejsce osocza bogatopłytkowego, które uzyskiwane jest z krwi pacjenta – przyspiesza to regenerację tkanek. Taki zabieg wykonujemy specjalnie przygotowanymi do tego, jednorazowymi dwutłoczkowymi zestawami do PRP jednej z najlepszych firm na rynku ARTHREX. Leczymy tą terapią nawet przewlekłe, wielomiesięczne stany zapalne. Sucha igłoterapia z kolei to metoda opierająca się na nakłuciu igłą punktu spustowego, czyli bolesnego miejsca gdzie znajdują się włókna mięśniowe o wzmożonym napięciu. Celem precyzyjnego nakłucia jest wywołanie reakcji drżeniowej i zainicjowanie zmian biomechanicznych w obrębie konkretnego punktu. Obie metody mają spowodować wywołanie kontrolowanego stanu zapalnego i pobudzenia organizmu do zapoczątkowania procesów naprawczych. Kinesiotaping i terapia manualna jako leczenie uzupełniające Kinesiotaping, czyli wytrzymałe, elastyczne plastry przyspieszają proces leczenia stanów zapalnych tkanek miękkich. Do walki z zapaleniem rozcięgna podeszwowego wykorzystujemy również terapię manualną, którą zajmuje się osteopata, specjalizujący się w tej dziedzinie. Dzięki temu efekty terapeutyczne osiągamy u pacjentów szybciej niż inne kliniki – w temacie rozcięgna podeszwowego wiemy dosłownie wszystko. Prowadzimy pacjenta przez cały proces leczenia, wykonujemy USG ortopedyczne, by systematycznie sprawdzać postępy w leczeniu rozcięgna podeszwowego. Podejmując się leczenia pacjenta zawsze działamy wielotorowo, by jak najszybciej doprowadzić go do pełnej sprawności. Biblioteka Zdrowia Zapalenie rozcięgna podeszwowego stanowi najczęstszą przyczynę bólu pięty. Problem ten może dotyczyć każdego, jednak osobami szczególnie narażonymi są biegacze, zwłaszcza długodystansowi. Według doniesień naukowych zapalenie rozcięgna podeszwowego dotyka około 10% biegaczy, niezależnie od płci. Poznanie objawów tej kontuzji pozwala nie lekceważyć pierwszych symptomów i szybko zareagować. Zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy Rozcięgno podeszwowe to mocna, włóknista struktura przypominająca taśmę, zlokalizowana w okolicy dolnej strony stopy (podeszwy). Od tyłu przyczepiona jest do przyśrodkowej części guza piętowego – i tu zwykle ulega przeciążeniu, w tym miejscu pojawia się ból. Ku przodowi rozcięgno poszerza się, dzieląc się na pięć części i biegnie do palców stopy. Jego funkcją jest utrzymanie wysklepienia stopy (łuku podłużnego) oraz amortyzacja stopy podczas chodu i biegu. Podczas chodzenia na piętę działa siła równa 110% masy ciała. Podczas biegu siła ta może przekraczać 200%. Po 40. roku życia tkanka tłuszczowa, która znajduje się na pięcie, ulega stopniowemu zanikowi, zmniejszając swoje właściwości amortyzacyjne i słabiej chroni guz piętowy przed urazami i przeciążeniami. Sama nazwa „zapalenie rozcięgna podeszwowego” wskazuje na tło zapalne schorzenia, jednak badania histopatologiczne wskazują, że dominuje tu proces zwyrodnieniowy w wyniku mikrorozerwania lub martwicy włókien kolagenowych (przeciążenia). Przyczyny zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości są sumujące się przeciążenia spowodowane zwiększonym napięciem samego rozcięgna i mięśni łydki. Dzieję się tak, gdy zaczynamy intensywnie biegać lub gdy dużo stoimy (dotyczy to niektórych zawodów). Ryzyko zapalenia rozcięgna mogą też zwiększać wady stóp: płaskostopie podłużne, nieprawidłowe ustawienie tyłostopia, stopa wydrążona. Na kontuzję wpływ mogą mieć również nieprawidłowe obuwie oraz otyłość. Do przyczyn mogą także należeć przeciążenia wyższych partii ciała, które mają wpływ na najsłabsze ogniwo, w tym przypadku rozcięgno podeszwowe. Objawy zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy Pacjent zgłaszający się do lekarza z powodu zapalenia rozcięgna podeszwowego odczuwa ból w okolicy pięty, bardziej po przyśrodkowej stronie. Ból ten nasila się przy stawianiu pierwszych kroków po wstaniu z łóżka, ale też po dłuższym staniu lub siedzeniu. Jednocześnie zmniejsza się po „rozchodzeniu”, ale na koniec dnia znów się nasila. U około 30% pacjentów dolegliwości dotyczą obu stóp. Ból nie występuje w nocy ani w spoczynku. Jeżeli odczuwasz podobne objawy, nie czekaj aż wszystko „samo minie”. Zgłoś się do ortopedy lub fizjoterapeuty i rozpocznij leczenie. Rozpoznanie zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy Diagnoza zapalenia rozcięgna podeszwowego nie jest stawiana na podstawie badań obrazowych czy laboratoryjnych, ale na podstawie objawów: bólu samoistnego i pojawiającego się przy dotykaniu okolicy przyśrodkowej (wewnętrznej) strony pięty, przy przyczepie rozcięgna podeszwowego ból jest najbardziej nasilony przy stawianiu pierwszych kroków (rano lub po dłuższym siedzeniu), zmniejsza się w miarę „rozchodzenia”, a nasila znów przy dłuższym chodzeniu czy przeciążeniu. Może również zaostrzyć się w trakcie wchodzenia po schodach lub próbie wspięcia na palce W razie dłuższego utrzymywania się dolegliwości zlecane są badania obrazowe, przede wszystkim zdjęcia rentgenowskie stopy i badania USG. W takiej sytuacji wskazana jest wizyta lekarska u ortopedy. Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy Dzięki szybkiej reakcji na pierwsze objawy, można uniknąć długotrwałego procesu leczenia i rehabilitacji. Uszkodzona tkanka potrzebuje odpowiednich warunków do gojenia, dlatego należy zrobić przerwę w treningach do całkowitego ustąpienia bólu. W leczeniu zapalenia rozcięgna ważne jest również: Unikanie butów z twardą podeszwą, które będą nasilać dolegliwości i utrudniać gojenie. Jeśli obowiązki zawodowe uniemożliwiają noszenie wygodnych butów z amortyzacją, stosować można silikonową wkładkę pod piętę. Rozciąganie rozcięgna podeszwowego, mięśni łydki oraz mięśni grupy kulszowo-goleniowej (tylna strona uda). Ćwiczenia te zmniejszą napięcie tkanek i usprawnią gojenie. Rozciąganie powinno trwać około 30 sekund. Wykonuj od 3 do 5 powtórzeń, 3 razy dziennie. Rozciągaj się w pozycji bezbolesnej, ponieważ zbyt mocne naciągnięcie zwiększy napięcie tkanek. Rozmasowanie rozcięgna podeszwowego przed obciążeniem stopy. Rano, zaraz po przebudzeniu, przed wstaniem z łóżka rozmasuj rozcięgno, możesz użyć do tego „jeżyka” lub piłki tenisowej. Powtarzaj masaż zawsze po dłuższym spoczynku – dzięki temu pierwsze kroki nie będą tak bolesne. Chłodzenie pięty. Możesz wykonać masaż kostką lodu lub zrobić okład żelem chłodzącym. Pamiętaj, aby nie dopuścić do odmrożenia skóry – jeśli podczas chłodzenia poczujesz ból lub pieczenie, przerwij zabieg. pokaże lub wykona masaż głęboki mięśni łydki (można zastosować roller), wykona kinesiotaping, czyli oklejenie specjalnymi plastrami, zaleci trening mięśni głębokich stabilizujący nasze ciało. Możliwe, że w toku leczenia wskazane będzie wykonanie na indywidualne zamówienie wkładek do obuwia. Leczenie operacyjne zarezerwowane jest dla nielicznej grupy pacjentów, którym nie pomogły metody wymienione wyżej. Najczęściej wykonywane jest częściowe przecięcie rozcięgna podeszwowego w okolicy guza piętowego. Zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy – rokowanie i powikłania Zapalenie rozcięgna nie jest groźną kontuzją, jednak bagatelizowanie jej może doprowadzić do przewlekłych silnych dolegliwości bólowych, zaburzeń biomechaniki chodu oraz przeciążeń bocznej krawędzi stopy z towarzyszącym bólem. Zapobieganie zapaleniu rozcięgna podeszwowego stopy Zapobieganie zapaleniu rozcięgna podeszwowego opiera się na: dbaniu o regularną, ale umiarkowaną aktywność fizyczną unikaniu przeciążeń, np. długotrwałego stania, a jeżeli są konieczne, stosowanie odpowiedniego obuwia i wkładek unikaniu przeciążeń podczas treningów pamiętaniu o rozgrzewce przed treningiem i ćwiczeniach rozciągających zaraz po nim pracy z występującą wadą stóp lub z innymi wadami postawy Dowiedz się więcej: Łagodny zespół hipermobilności stawów (BHJS) Najczęstsze kontuzje wśród osób regularnie biegających / Biegający Ortopeda: zapalenie rozcięgna podeszwowego – jak zdiagnozować i leczyć? 10 lutego 2021 Znacie to? Kłujący ból pięty w trakcie rozgrzewki, a jeszcze częściej – dzień po treningu, tuż po wstaniu z łóżka, odczuwany również jak obecność kamyka w bucie. Tak, to niestety może być zapalenie rozcięgna podeszwowego. Jedna z najbardziej powszechnych kontuzji przeciążeniowych, która może wyłączyć z biegania na wiele miesięcy. Jak ją prawidłowo zdiagnozować i jak leczyć? O tym dzisiaj. Zapalenie (entezopatia) rozcięgna podeszwowego – kontuzja, która może istotnie ograniczyć aktywność sportowca. Entezopatia to w fachowym mianownictwie określenie zapalenia przyczepu ścięgnistego do kości, natomiast potocznie pacjenci używają określenia ostroga piętowa. Jedna z najczęstszych biegowych kontuzji, występująca u prawie 10% biegaczy (1). Czym jest rozcięgno? Rozcięgno podeszwowe to mocne i sprężyste pasmo łącznotkankowe, które rozciąga się po podeszwowej stronie stopy, od guzowatości kości piętowej do paliczków placów. Nadaje stopie elastyczności i stabilizuje ją w czasie biegu i chodu, chroni mięśnie krótkie stopy. Stanowi mechaniczną kontynuację mięśnia trójgłowego łydki, który kończy się ścięgnem Achillesa na pięcie. Rozcięgno podeszwowe. Rysunek Tomasz Borkowski Kamyk w bucie Entezopatia rozcięgna podeszwowego charakteryzuje się typowymi bólami podczas pierwszych kroków po spoczynku, co jest najbardziej dokuczliwe rano, po wstaniu z łóżka. Biegacze mogą odczuwać zwiększony dyskomfort w czasie rozgrzewki, jednakże wraz z upływem czasu trwania treningu i rozgrzaniem organizmu objawy mogą ustępować. Gorzej niestety może być dnia następnego. Najsilniejszy ból lokalizuje się w przyśrodkowej części powierzchni podeszwowej pięty. Zdjęcie 1. Lokalizacja bólu w zapaleniu rozcięgna podeszwowego Ból można także sprowokować poprzez bierne zgięcie grzbietowe palucha: Zdjęcie 2. Ból można sprowokować poprzez bierne zgięcie grzbietowe palucha (tzw. the Windlass test) Zapalenie rozcięgna podeszwowego najczęściej występuje w wyniku przeciążenia, ze skąpoobjawowym początkiem, a objawy bólowe narastają proporcjonalnie do czasu obciążenia. Choroba może też wystąpić nagle, bez wcześniejszych sygnałów. Zazwyczaj problem manifestuje się najwyraźniej dzień po treningu. Po wstaniu z łóżka odczuwamy kłujący ból pięty, to uczucie zbliżone do tego, jakby kamyk wpadł nam do buta. Po kilku krokach dolegliwości słabną. Podobnie sprawa ma się z biegiem w początkowym okresie choroby, kiedy to po rozgrzewce ból mija. Diagnoza Najważniejsze w ustaleniu diagnozy jest badanie pacjenta, mam tu na myśli zarówno rozmowę z pacjentem, jak i badania lekarskie. Badania dodatkowe (rtg, usg, mri) służą raczej wykluczeniu innych rozpoznań: złamania zmęczeniowego kości piętowej, zespół kanału stępu, neuropatii uciskowych. Wśród czynników ryzyka tej kontuzji wymienia się trening biegowy oraz długotrwałą pracę stojącą, nadwagę. W literaturze pojawiały się również doniesienia o powiązaniu budowy stopy (stopa nadmiernie wydrążona czy stopa płaska) z ryzykiem zapalenia rozcięgna, lecz nie ma na to jednoznacznych dowodów (2). Jak to jest z tą ostrogą Wykonanie klasycznego badania rtg stopy u biegacza ma za zadanie wykluczyć ewentualne złamanie zmęczeniowe kości piętowej, natomiast nie jest prawdą, że wykazanie obecności osteofitu (tak zwanej ostrogi piętowej) jest potwierdzeniem zapalenia rozcięgna. Otóż, ostroga piętowa działa na wyobraźnię pacjentów i dlatego jest brana za czynnik sprawczy, ale nie znajduje to potwierdzenia w literaturze i analizie przypadków. Osteofit – ostroga piętowa – powstaje na skutek zapalenia przyczepów mięśni krótkich stopy i nie ma bezpośredniego związku z samym zapaleniem rozcięgna. Leczenie Zdecydowana większość, a można by powiedzieć, że prawie wszystkie przypadki zapalenia rozcięgna, leczone są zachowawczo, to znaczy nieoperacyjnie. W przypadkach ostrych konieczny jest odpoczynek i zaprzestanie treningów. Bardzo pomocny w zmniejszeniu dolegliwości bólowych jest lód. Najlepszym sposobem jego zastosowania jest zamrożenie wody w plastikowej butelce o gładkiej powierzchni, a następnie przetaczanie stopy na butelce przez 8-10 minut, co najmniej 2 razy dziennie. Ważne! W tej fazie leczenia unikamy chodzenia boso. Zalecane jest natomiast noszenie obuwia z wkładkami podpierającymi łuki stopy (wkładki ortopedyczne). Dolegliwości bólowe mogą być również znacznie zmniejszone dzięki zastosowaniu plastrowania. W przypadku leczenia wczesnych postaci tego schorzenia u sportowców należy wdrożyć rozciąganie, które pozwoli zwiększyć elastyczność mięśni łydki (mięśnia brzuchatego i mięśnia płaszczkowatego) (3). Zalecam również automasaż rozcięgna, który najlepiej wykonywać rolując stopę z użyciem małego wałka lub piłeczki. Co się zaś tyczy zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak np. ultradźwięki czy laser, to nie ma jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających ich skuteczność, jednakże wielu pacjentów odczuwa po nich poprawę. Podobnie sprawa ma się z iniekcjami osocza bogatopłytkowego – PRP. Z kolei wiele kontrowersji wzbudzają iniekcje sterydowe w bolesne miejsce pięty. Co prawda szybko przynoszą poprawę, nie są jednak pozbawione działań niepożądanych: mogą spowodować ścieńczenie rozcięgna, narażając je na przerwanie oraz powodują zaniki poduszki tłuszczowej pięty (4). Metodą leczenia o udowodnionych efektach jest natomiast fala uderzeniowa. W Stanach Zjednoczonych zewnątrzustrojowa terapia falą uderzeniową (ang. extracorporeal shock wave therapy ESWT) jest uważana jako metoda „ostatniej szansy”. Również w swojej praktyce użycie fali uderzeniowej zostawiam do przypadków, w których dotychczasowe postępowanie nie przyniosło efektów. Działanie fali polega na powodowaniu mikrouszkodzeń w miejscu poddawanym terapii, co prowadzi do wyzwolenia komórek stymulujących gojenie. Badania naukowe dowodzą dobrych efektów na poziomie powyżej 70% analizowanych przypadków (5). Na efekty trzeba poczekać Nie ma jednoznacznych wytycznych w leczeniu zapalenia rozcięgna. W większości przypadków biegacze odczuwają wielkie zniecierpliwienie, oczekując bardzo szybkiej poprawy i możliwości powrotu do treningu. Niestety, zaklinając rzeczywistość, często wraca się do biegania przed wyleczeniem do kontuzji do końca, co skutkuje przejściem schorzenia w stan przewlekły. Niepowodzenia leczenia zachowawczego, które powinno trwać minimum 6 miesięcy, a najlepiej 12 miesięcy, u profesjonalnych sportowców są wskazaniem do rozważenia leczenia operacyjnego. Są to jednak sytuacje bardzo rzadkie, dotyczące 1-5% chorych. Jeszcze raz podkreślę zatem: leczenie zapalenie rozcięgna podeszwowego wymaga konsekwencji i cierpliwości, po ustąpieniu objawów nie można zapomnieć o systematycznym rozciąganiu łydki i ścięgna Achillesa. Zdrowia! Biegający Ortopeda Zapalenie rozcięgna podeszwowego – leczenie falą uderzeniową czy laserem wysokoenergetycznym? Zapalenie rozcięgna podeszwowego to jedna z najczęstszych przyczyn bólu w okolicy pięty. Dotyka najczęściej biegaczy, ale występuje także u osób, których praca zawodowa wymaga długiego stania. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny i objawy zapalenia rozcięgna podeszwowego i przedstawiamy dwie nowoczesne terapie. Rozcięgno podeszwowe i jego rola Rozcięgno podeszwowe jest łącznotkankową strukturą, która rozpościera się na spodniej stronie stopy: od guzowatości kości piętowej rozszerzając i rozdzielając się do paliczków bliższych wszystkich palców. Zadaniem rozcięgna podeszwowego jest podtrzymywanie łuku podłużnego stopy, szczególnie podczas chodu czy biegania oraz amortyzacja wstrząsów. Zapalenie rozcięgna podeszwowego – przyczyny oraz objawy Zapaleniem rozcięgna podeszwowego nazywamy tak naprawdę przeciążenie struktury w miejscu przyczepu do pięty. Przeciążenie to powstaje na skutek mikrourazów lub martwicy włókien kolagenowych, zawartych w rozcięgnie. Główną przyczyną tego schorzenia jest wielokrotnie powtarzane nadmierne napięcie rozcięgna lub wpływających na jego pracę mięśni. W ten sposób oddziałują na rozcięgno częste treningi biegowe lub wielogodzinne stanie. Do czynników ryzyka zapalenia rozcięgna podeszwowego możemy zaliczyć wady w budowie stóp, takie jak płaskostopie podłużne, stopa wydrążona czy nieprawidłowe ustawienie tyłostopia (np. koślawość). Pogłębić problem mogą również: noszenie nieprawidłowego obuwia, przeciążenia na wyższych segmentach ciała, otyłość, czy też zanikanie tkanki tłuszczowej (chroniącej przyczep rozcięgna) po 40 roku życia. Objawem, z którym w tym przypadku borykają się pacjenci, jest ból okolicy pięty od strony spodniej i przyśrodkowej. Nasila się on na początku dnia, bo wstaniu z łóżka oraz po dłuższym staniu czy siedzeniu. Pojawia się w także w trakcie treningu (przy przeciążeniu). Ulgę przynosi „rozchodzenie”, ale ból wraca na koniec dnia. W zależności od stopnia zaawansowania dolegliwości stosuje się różne terapie. Fala uderzeniowa a zapalenie rozcięgna podeszwowego Fala uderzeniowa jest najlepiej przebadaną terapią leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego, a jej efekty terapeutyczne zostały potwierdzone w wielu przypadkach. Działając siłą mechaniczną podczas terapii, wywołujemy przebudowę tkanki. Przekrwienie w okolicy zabiegu powoduje regenerację tkanki i przywrócenie jej funkcji. Pacjent podczas terapii nie powinien być pod wpływem leków przeciwbólowych oraz nie powinien zażywać leków przeciwzapalnych. Po wykonaniu zabiegu w okolicy utrzymuje się zaczerwienienie i wzmożona bolesność, będąca wynikiem zaostrzonego procesu zapalnego, co jest efektem pożądanym w terapii. Należy wykonać 4-6 zabiegów w 4-5 dobowych odstępach. Do terapii polecamy aparat do fali uderzeniowej Rosetta ESWT, który wyróżnia się na rynku tym, że jest urządzeniem nie wymagającym stosowania naboi i tym samym nie generuje kosztów eksploatacji. Terapia laserem wysokoenergetycznym w przypadku zapalenia rozcięgna podeszwowego Terapia laserem wysokoenergetycznym polega na biostymulacji zajętego chorobowo miejsca. W wyniku przekazywania do tkanki kwantów światła zwiększa się ukrwienie w danej okolicy. Rozszerzone naczynia krwionośne i zwiększony przepływ tkankowy umożliwiają odprowadzenie szkodliwych czynników stanu zapalnego, co przyspiesza regenerację tkanki. Aplikację lasera i przekazaną dawkę ustala terapeuta. Zabiegi fizykalne połączone z terapią manualną i ćwiczeniami Zapalenie rozcięgna podeszwowego to coraz powszechniej występujące schorzenie. Aby skutecznie je wyleczyć, nie wystarczy zastosować tylko jednej terapii. Wspomniane metody fizykalne należy łączyć z terapią manualną oraz ćwiczeniami. Więcej piszemy o tym w artykule: Zapalenie powięzi podeszwy – przyczyny, objawy oraz leczenie. W razie pytań o konkretne terapie prosimy o kontakt. Rozcięgno podeszwowe – ostroga piętowa Zapalenie rozcięgna podeszwowego, to choroba objawiająca się nagłym i bardzo dokuczliwym bólem w okolicy pięty. Potocznie nazywane jest ostrogą piętową, niemniej ostroga jest tylko i wyłącznie objawem radiologicznym, widocznym na zdjęciu rentgenowskim pod postacią wyrostka, czyli kolca kości piętowej. Samo zapalenie rozcięgna podeszwowego nie jest widoczne na takim zdjęciu, bo dotyczy ono tkanki miękkiej. Rozcięgno podeszwowe to struktura anatomiczna, która rozpościera się od guza kości piętowej i biegnie do palców, pomagając utrzymać prawidłowy kształt stopy oraz swobodnie chodzić. Problem ten dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, szczególnie narażone są osoby otyłe, a także mające ograniczony zakres ruchu w obrębie kostki. Może być efektem długoletniego noszenia butów na wysokim obcasie przez kobiety bądź uprawiania sportu i dotyczyć biegaczy lub tancerzy. Rozcięgno podeszwowe-leczenie Wyróżniamy dwie postaci tej choroby: zapalenie rozcięgna podeszwowego oraz jego zwyrodnienie. Kluczowym elementem w dalszym leczeniu jest odpowiednia diagnostyka. W najłagodniejszych postaciach wystarcza zwykle odpowiedni dobór obuwia, wkładki amortyzującej obciążenia kości piętowej oraz ćwiczenia rozciągające. W postaci bardziej zaawansowanej musimy posiłkować się farmakoterapią – niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi bądź też lekami sterydowymi pod postacią iniekcji, wspomaganych oczywiście rehabilitacją. Rozcięgno podeszwowe-zmiany zwyrodnieniowe Gdy komórki rozcięgna podeszwowego obumierają i są zastępowane przez procesy zwyrodnienia śluzakowatego, a potencjał do gojenia się i regeneracji tego ścięgna jest bardzo ograniczony, musimy stosować preparaty posiadające w sobie komórki macierzyste. Przeważnie wykorzystujemy tutaj szpik kostny pacjenta, który pobieramy i po odpowiednim przygotowaniu wstrzykujemy pod kontrolą USG do najbardziej zniszczonych miejsc w strukturach rozcięgna podeszwowego. Wszystkie zastosowane leki są oczywiście tylko dodatkiem do leczenia właściwego, czyli rehabilitacji. Bardzo rzadko rozcięgno podeszwowe jest chorobą samo w sobie, przeważnie towarzyszy mu przykurcz mięśni łydki czy np. zaburzenia w budowie stopy. Wtedy poświęcamy się kompleksowemu leczeniu także innych przypadłości. Kluczowa jest odpowiednia diagnoza. Rozcięgno podeszwowe–leczenie operacyjne W najgorszych przypadkach i najbardziej zaawansowanych postaciach, gdy leczenie nieoperacyjne zawodzi, skłaniamy się ku leczeniu operacyjnemu i stosowanemu w naszej klinice endoskopowemu leczeniu zapalenia rozcięgna podeszwowego. Pozwala to na powrót do sprawności, dając też długotrwały pozytywny efekt. Operacja rozcięgna podeszwowego przeprowadzana jest w przypadkach, kiedy leczenie nieoperacyjne nie przyniosło pożądanego efektu. Najczęściej wykonujemy go endoskopowo, tzn. wykorzystując techniki małoinwazyjne. Dwa małe nacięcia skóry pozwalają na wprowadzenie odpowiednich narzędzi, wraz z kamerą i torem wizyjnym, i wykonanie wszystkich wymaganych procedur. Zabieg operacyjny rozcięgna podeszwowego najczęściej polega na wycięciu zmienionych zapalnie i bliznowato tkanek oraz częściowym nacięciu samego rozcięgna. Ingerencja w strukturę stopy nie jest duża, działamy z dala od stawów, więzadeł i naczyń krwionośnych, stąd zabieg obarczony jest niskim ryzykiem powikłań. Dwa nacięcia skórne powodują, że pacjent szybko wraca do sprawności. Nie stosujemy unieruchomienia gipsowego. Wręcz przeciwnie, pacjent następnego dnia jest poinstruowany jak wykonywać ćwiczenia, aby funkcja stopy wróciła do swojego pierwotnego stanu. Następnego dnia po zabiegu Pacjent opuszcza szpital. Przez dwa tygodnie zalecamy stosować kule łokciowe, aby nie odczuwać bólu. Rozcięgno podeszwowe–profilaktyka Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia dolegliwości, jaką jest rozcięgno podeszwowe, należy przestrzegać kilku prostych zasad, takich jak: noszenie odpowiedniego obuwia, rozgrzewka przed wysiłkiem fizycznym, oraz używanie opasek o naprzemiennych strefach kompresji. Ważnym elementem w profilaktyce jest rolowanie, które prezentuje fizjoterapeutka Rehasport – Ewa Wojciechowska. Ćwiczenie 1 na rozcięgno podeszwowe: Rolowanie mięśni łydki w siadzie podpartym. Ćwiczenie 2 na rozcięgno podeszwowe: Rolowanie rozcięgna podeszwowego wałkiem rehabilitacyjnym (można do tego użyć także twardej piłeczki kauczukowej o wymiarach piłki tenisowej). O anatomii, przyczynach, objawach i sposobach leczenia mówił: dr Paweł Bąkowski, ortopeda Rehasport w Poznaniu Rehabilitacja ostrogi piętowej/rozcięgna podeszwowego: mgr Ewa Wojciechowska, fizjoterapeutka Rehasport w Gdańsku Ból pięty czyli zapalenie rozcięgna podeszwowego Uporczywy, przeszywający, kłujący ból w pięcie dokuczający przy każdym kroku. Odczucia przypominają drażniący kamyk w bucie. Tak często pacjenci opisują objawy zapalenia rozcięgna podeszwowego. Nie jest to jedyna kontuzja dająca objawy bólowe w okolicy podeszwy stopy, ale jedna z częstszych występujących u sportowców, w dużej mierze u biegaczy, a także osób pracujących przez długi czas w pozycji stojącej. Rozcięgno podeszwowe to mocne łącznotkankowe pasmo rozpięte na całej długości podeszwy stopy – od guza piętowego po palce. Pełni ważną rolę w trakcie chodu i biegu napinając się i unosząc łuk podłużny stopy. Jest podatne na przeciążenia i mikrouszkodzenia, które prowadzą do stanu zapalnego, a następnie utworzenia narośli kostnej nazywanej ostrogą piętową. Zapalenie rozcięgna podeszwowego – Przyczyny kontuzji: W wielu przypadkach ciężko jest podać jednoznaczną przyczynę zapalenia. W związku z tym, że kontuzja ta często pojawia się u osób mocno obciążających stopę przez stanie lub intensywną aktywność fizyczną, przyczyn upatruje się w powtarzalnych, sumujących się mikrourazach. Do czynników mogących przyczyniać się do uszkodzenia rozcięgna należą: Stojący tryb życia i pracy, Wady stóp jak na przykład stopa płaska lub nadmiernie wydrążona, Buty na wysokim obcasie, ale również obuwie płaskie i miękkie typu baletki. Zużyte obuwie biegowe, bieganie po twardej nawierzchni, Rozpoczęcie nowej formy aktywności bez uprzedniego przygotowania lub nagły wzrost poziomu intensywności, Zaburzenia w obrębie łydki, nadmierne napięcie mięśni łydek, sztywność stawu skokowego, choroby Achillesa, Nierównomierna długość kończyn dolnych, Związana ze starzeniem zmniejszona zdolność regeneracji tkanek, Zaburzenia ukrwienia, Zaburzona biomechanika stopy, nadmierna supinacja/pronacja, Inne zaburzenia w układzie ruchu, które skutkują odciążeniem zajętej strony i przciążeniem “zdrowej”, Jak rozpoznać u siebie zapalenie rozcięgna podeszwowego? Typowymi objawami zapalenia rozcięgna podeszwowego jest przeszywający, intensywny ból w pięcie odczuwany przy każdym kroku. Uczucie przypomina uwieranie kamyka w bucie. Szczególne nasilenie bólu występuje rano tuż po wstaniu, dodatkowo uczucie sztywności, ustępujące po rozgrzaniu lub masażu. Aby upewnić się co do diagnozy należy wykonać badanie RTG stopy. W badaniu obrazowym ostroga piętowa ujawni się w postaci kilkumilimetrowego zwapnienia przypominającego haczyk. Przyczyną utworzenia się zwapnienia jest długo utrzymujący się stan zapalny. Zapalenie rozcięgna podeszwowego – Leczenie Można je podzielić na farmakologiczne i niefarmakologiczne. Pierwsza z wymienionych metod oparta jest na niesterydowych lekach przeciwzapalnych stosowanych miejscowo, doustnie lub w formie iniekcji. Iniekcje przynoszą szybką ulgę, jednak ból często wraca, a wielokrotnie powtarzane mogą osłabić rozcięgno i doprowadzić do zerwania. Leczenie niefarmakologiczne to przede wszystkim wprowadzenie pewnych zmian w aktywności oraz różne formy fizjoterapii. Do postępowania leczniczego zaliczamy: Jeśli to konieczne redukcję wagi ciała, Zmiany obciążeń treningowych lub całkowite tymczasowe zaprzestanie aktywności, W fazie ostrej zapalenia miejscowe stosowanie krioterapii, Wymianę zużytego obuwia, Dopasowanie obuwia, wkładek do indywidualnej budowy i biomechaniki stopy, Rozpoczęcie rehabilitacji w formie ćwiczeń rozciągających rozcięgno oraz mięśnie łydek. Szczególnie efektywne jest rozciąganie ekscentryczne stosowane kilka razy dziennie. Masaż stopy i łydki, Automasaż podeszwy na piłeczce, Ćwiczenia poprawiające pracę stawu skokowego: wzmacniające, proprioceptywne, Kinesiotaping wspomagający funkcje rozcięgna, Serie zabiegów falą uderzeniową (pozytywne efekty u około 80% pacjentów). Zapalenie rozcięgna podeszwowego nie jest kontuzją pojawiającą się z dnia na dzień. Potrzeba czasu, aby nagromadzone mikrouszkodzenia doprowadziły do powstania ostrogi piętowej. Nie warto lekceważyć pierwszych objawów, z którymi znacznie łatwiej walczyć niż z rozbudowaną ostrogą piętową. Bagatelizowanie objawów, treningi z bólem i odkładanie leczenia na później może doprowadzić do wykluczenia ze sportu nawet na rok. Justyna Woźniak Klinika Fizjoterapii i Rehabilitacji Sportowej Dr Łokieć Rozcięgno podeszwowe to grube pasmo tkanki łącznej biegnące od pięty do palców. Jego funkcja polega głównie na wsparciu łuku podłużnego, amortyzacji wstrząsów oraz wpływie na właściwe przetaczanie stopy w czasie chodu. Ból okolicy rozcięgna spotykamy szczególnie często w dwóch grupach pacjentów. Po pierwsze, u osób uprawiających sport, szczególnie tam, gdzie mamy dużo aktywności biegowej oraz nagłe zwroty i skręty. Okazuje się, że kontuzja ta dotyczy aż 10% biegaczy. Po drugie, schorzenie to dotyka osoby zupełnie nieaktywne fizycznie, prowadzące siedzący tryb życia, często otyłe i z dodatkowymi chorobami układowymi takimi jak np. cukrzyca. Określenie “zapalenie rozcięgna podeszwowego” nie jest do końca prawidłowe, ponieważ, jeśli mówimy o przewlekłym bólu tej struktury, to ze stanem zapalnym ma on mało wspólnego. Ze względu na przyczynę dolegliwości powinniśmy używać słowa degeneracja. Jeśli weźmiemy pod uwagę sportowców, to z różnych powodów dochodzi do powstania mikrouszkodzeń we wnętrzu rozcięgna. Oczywiście za każdym razem organizm próbuje je zaleczyć. Jeśli sytuacja się powtarza wielokrotnie, po pewnym czasie tkanka staje się słabsza a włókna kolagenowe niezorganizowane i zdegenerowane. Niestety termin ”zapalenie rozcięgna podeszwowego” jest tak silnie zakorzeniony w naszym języku, że nie ma sensu walki z nim. Dlatego w naszym artykule będziemy mówili o zapaleniu, pamiętając, że przyczyną bólu jest degeneracja włókien kolagenowych rozcięgna. Jakie są objawy? Pomimo że rozcięgno podeszwowe położone jest na całej długości podeszwy stopy, najczęściej ból odczuwany jest w okolicach pięty lub rzadziej w części środkowej podeszwy. Charakterystyczne dla zapalenia rozcięgna jest pojawianie się dolegliwości rano, kiedy pacjent próbuje wykonać pierwsze kroki po przebudzeniu. Podobnie dzieje się po dłuższym siedzeniu, kiedy stopa jakiś czas pozostawała w bezruchu. Próba pierwszych kroków może okazać się bardzo bolesna. U niektórych pacjentów dolegliwości zwiększają w godzinach popołudniowych, po całym dniu chodzenia. U innych w trakcie normalnego funkcjonowania nie ma problemu, ale każda próba zrobienia treningu biegowego kończy się bólem. Dolegliwości wynikające z zapalenia rozcięgna podeszwowego mogą być różne także w odczuciach. Często pacjenci przychodzą do nas, mówiąc, że czują mały kamyczek uwierający ich w stopę. Kiedy jednak zaglądają do środka buta, nie znajdują nic, co mogłoby prowokować ból. Takie właśnie odczucia możemy mieć w przypadku zapalenia rozcięgna podeszwowego. Ból często przyjmuje charakter kłucia. Może jednak być zupełnie inny np. tępy lub piekący. Niektórzy pacjenci skarżą się także na uczucie sztywności, szczególnie porannej. Jakie są przyczyny tej kontuzji? Pomimo ze zapalenie rozcięgna podeszwowego to częsta kontuzja, niestety nie do końca wiemy co jest jej przyczyną. Oczywiście mogłoby się wydawać, że wszystkiemu winne obuwie, bieganie w mieście na twardej nawierzchni czy po nierównym terenie. Często pacjenci szukający pomocy wydają dużo pieniędzy na obuwie i wkładki. Niestety nie zawsze jest to pomocne. Zarówno praktyka, jak i badania naukowe pokazują, że powyższe czynniki nie mają aż tak dużego znaczenia. Jeśli chodzi o fakty, to niewątpliwie udowodniono, że zapalenie rozcięgna częściej występuje u osób otyłych, szczególnie jeśli zaczynają ćwiczyć i w krótkim okresie zwiększają obciążenie treningowe. Okazuje się także, że schorzenie to częściej dotyczy starszych biegaczy. Wiek ma ogromne znaczenie, co wg literatury jest związane ze zmniejszeniem elastyczności i możliwości absorbowania wytrząsów przez rozcięgno. Przyczyną może być także ograniczenia ruchomości stawu skokowego, które może być następstwem np. wielokrotnych skręceń stawu skokowego lub złamań w okolicach kostki z przeszłości. Pamiętajmy, że bóle okolicy pięty i podeszwy stopy nie zawsze muszą być związane z rozcięgnem podeszwowym. Dla przykładu warto wypomnieć o podrażnieniu nerwu Baxtera. Niektórzy badacze uważają, że może być odpowiedzialny nawet za 20% bólów pięty. W różnicowaniu przyczyny dolegliwości może pomóc fakt, że w przypadku rozcięgna ból jest bardziej miejscowy. Neuralgia Baxtera częściej będzie wywoływała ból promieniujący, któremu może towarzyszyć także zaburzenia czucia. Jak leczyć rozcięgno podeszwowe? Jeśli podejrzewacie, że ból okolicy pięty lub podeszwowej strony stopy jest wynikiem zapalenia rozcięgna podeszwowego, w pierwszej kolejności zgłoście się do lekarza lub fizjoterapeuty. Po wnikliwym badaniu specjalista stwierdzi, czy i jakie badania należy wykonać. Istnieje wiele podejść do leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego. Najczęściej wykorzystuje się różnego rodzaju techniki tkanek miękkich, ćwiczenia rozciągające struktury podudzia i podeszwy stopy czy zabiegi fizykoterapeutyczne np. fala uderzeniowa. Niektórzy zalecają także stosowanie miękkich wkładek odciążających rozcięgno. Wszystkie powyższe sposoby sprawdzają się u pewnej grupy pacjentów, niestety nie u wszystkich. Nowoczesne podejście do leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego zakłada wykonywanie ćwiczeń obciążających tę strukturę. W trakcie ćwiczenia stajemy na schodku (zdjęcie poniżej). Pod palce powinniśmy włożyć zwinięty ręcznik. Wykonujemy wspięcie na palce obunóż i powolne opuszczanie pięty poza schodek na nodze bolesnej. Ćwiczenie wykorzystuje podobny mechanizm jak w przypadku leczenia ścięgien. Przypuszcza się, że dochodzi tu do stymulacji wytwarzania kolagenu, tkanka staje się silniejsza i lepiej zorganizowana. W czasie rehabilitacji staramy się także całościowo spojrzeć na pacjenta. Szukamy elementów, które mogły przyczynić się do wystąpienia problemu z rozcięgnem. Wielu terapeutów zwraca uwagę na występowanie płaskostopia, czyli mówiąc językiem medycznym stopę płasko-koślawą. Obserwujemy także, jak kończyna dolna zachowuje się w trakcie ruchu, oceniamy przysiad, chód czy bieg. Szukamy zaburzeń nie tylko w stopach, patrzymy wyżej na kolana i biodra, bo w tych rejonach często ukryty jest problem. Dodatkowo oceniamy siłę mięśniową różnych grup mięśniowych oraz zaburzenia mieśniowo-powięziowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów, u których zapalenie występuje obustronnie, ból jest bardzo silny i nie reaguje na leczenie zachowawcze. W takich przypadkach niezbędna jest konsultacja lekarska i wykonanie szczegółowych badań krwi.